Project Elft > Pers
Voor het eerst in meer dan 50 jaar, zijn in september 2010 jonge elften (of meivissen) waargenomen op hun weg naar de zee. Verondersteld werd dat de elften sinds 1940 in de Rijn uitgestorven zijn.
De elften migreren stroomafwaarts in de late zomer. Dit is een deel van de diadrome levenscyclus van deze vis. Het doel van de juveniele visjes is de zee te bereiken, waar zij gedurende 3 tot 5 jaar opgroeien om als volwassen vissen terug te keren om in de bovenloop van de Rijn te paaien. Onlangs werden door een beroepsvisser van het Rheinfischereigenossenschaft NRW, in totaal meer dan 10 jonge vissen gevangen van ongeveer 12 centimeter. Het Rheinfischereigenossenschaft NRW (en de beroepsvisser) werken mee aan het Vismigratieproject van het Ministerie LANUV in Noordrijn-Westfalen.
Door de vissen te controleren op een kleurmerk in de otolieten (gehoorsteentjes), kwam vast te staan dat de jonge vissen afkomstig zijn van het uitzettingsprogramma. Voor de uitzet in de rivier de Rijn zijn de jonge larven gemerkt door Franse projectpartners. De larven van circa 2 centimeter zijn in juni 2010 in Keulen uitgezet.
Door de grote menselijke benvloeding van de rivier de Rijn is de elft verdwenen, maar door verbeteringen in het leefgebied en de waterkwaliteit zijn in ieder geval de jonge elften weer in staat geschikt habitat te benutten en goed te groeien. Deze resultaten onderstrepen het succes van het Eu Life project "De Elft".
Foto links: De eerste jonge Rijnelften sinds meer dan een halve eeuw. Foto: Dr. Stefan Staas, Rheinfischereigenossenschaft NRW [ Vergroot foto ]
Foto rechts: Positie van de gehoorsteentjes (otolieten) in de elftenlarven. [ Vergroot foto ]
Het voorbije jaar vond er reeds een speciale tentoonstelling over de elft en de tradities van de elftvangst in de Aquazoo in Düsseldorf plaats. Meer dan 120.000 bezoekers van de Aquazoo werden er over het project geïnformeerd.
Dit jaar werd de tentoonstelling opnieuw verbeterd. De preparator van Aquazoo, mevrouw Renée Lavalette, heeft een levensecht uitziend preparaat van een volwassen elft vervaardigd en in heel Europa waren voor de eerste keer elften in een aquarium te zien!
Afbeelding: Opstelling van het elftpreparaat Foto: P. Beeck [ Foto groter ]
Afbeelding: Persconferentie op de tentoonstelling Foto: E. Finke[ Foto groter ]
De eerste elftstand in Düsseldorf werd begeleid door een educatief milieuproject voor klassen. De stichting Wasserlauf heeft in samenwerking met het Aquazoo Löbbecke Museum elftpeterschappen weggeschonken en hiervoor de burgerstichting Düsseldorf end de Rheinbahn AGvoor steun kunnen winnen.
De 6e klas van de Agnes-Miegel-Realschule kwam in een multimediavoordracht meer over de achtergrond van het elftproject te weten en bezocht de nieuwe elfttentoonstelling in Aquazoo. Dr. Elmar Finke, hoofd van de pedagogische afdeling van Aquazoo, heeft een Rijnexcursie georganiseerd waarbij de scholieren de biodiversiteit in de Rijn konden ontdekken. Andere hoogtepunten van het elftpeterschap waren sleepnetvisserij in de Rijn en het in de natuur loslaten van jonge elften in aanwezigheid van de minister van Milieu.
Door elftlarven uit Frankrijk uit te zetten, wil het project bereiken dat elften weer gaan paaien in de Rijn en er weer een gezonde, zichzelf in stand houdende vispopulatie ontstaat.
Gedurende het hele project zullen in totaal vijf miljoen elftlarven in het Rijngebied worden uitgezet.
Op 24 juni 2008 was het zover. Op de oever van de Rijn in Düsseldorf-Oberkassel hebben de minister voor Milieu van de deelstaat Noordrijn-Westfalen, Eckhard Uhlenberg, en zijn collega uit Hessen, Wilhelm Dietzel, tijdens een groot mediaspektakel de eerste elften in de Rijn vrijgelaten. Dit jaar werden in totaal meer dan 500.000 elften op vooraf in kaart gebrachte plaatsen in Noordrijn-Westfalen en Hessen uitgezet.
Afbeelding: Vrijlating van de elften door de minister van Milieu. Foto: H. Schulze-Wiehenbrauck[ Foto groter ]
Afbeelding: De eerste elftstand in de Rijn. V.l.n.r.: projectcoördinator Dr. Peter Beeck; de minister van Milieu van de deelstaat Hessen, Wilhelm Dietzel; de Franse consul-generaal uit Düsseldorf, Gilles Thibault; de minister van Milieu van de deelstaat Noordrijn-Westfalen, Eckhard Uhlenberg. Foto: E. Braun [ Foto groter ]
In het kader van het Life-project werd de nieuwe Didson-sonar (Dual Frequency Identification Sonar) getest voor gebruik bij elftmonitoring en fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Deze sonar met groot vermogen werd oorspronkelijk voor militaire toepassingen ontwikkeld en wordt steeds meer in visserijonderzoek gebruikt. Het grote voordeel tegenover traditionele sonars bestaat erin dat het toestel ook in extreem troebel water opnames onder water kan maken en dat daarbij ook de visvorm en het gedragspatroon herkenbaar zijn ('akoestische camera'). Dr. Marc Schmidt van de visserijfederatie NRW e.V. en Westfalen und Lippe e.V., de visserijfederatie van de Duitse deelstaat, begeleidt het project dat mee door de visserijbelasting van Noordrijn-Westfalen wordt gefinancierd, en waarin onder andere de toepassingsmogelijkheden op het gebied van vismonitoring en visserijmanagement worden onderzocht.
Het gehoor van elften is bijzonder goed ontwikkeld waardoor deze vissen ook geluidsgolven met een hoge frequentie kunnen waarnemen. Uit tests was gebleken dat bepaalde elftensoorten bij gebruik van de Didson-sonar op de vlucht sloegen. Daarom heeft men het gedrag van volwassen elften bij gebruik van een Didson-sonar in bassins onderzocht. Hieruit bleek dat de dieren geen vluchtreactie vertoonden en dat ze zich gedeeltelijk permanent binnen de geluidsgolven van de sonar ophielden. Daarom lijkt het gebruik van deze nieuwe sonar voor elftmonitoring, bv. op potentiële paaiplaatsen, mogelijk.
Afbeelding: Elft in de Didson-sonar[ Foto groter ]
Afbeelding: Experimentele opbouw van de Didson-sonar. De elften bevinden zich onder het zeil in het bassin. Foto: P.Beeck[ Foto groter ]
Na uitgebreide filmopnames van de natuur- en dierfilmmaker Jens Oliver Hoffman in Frankrijk, Nederland en Duitsland in de voorzomer van 2007 kan vanaf nu de 18-minuten lange videofilm over hetLife Life Project opgevraagd worden.
De film beschrijft met spannende en aantrekkelijke beelden de aspecten van het project, de tradities en technieken van de elftvangst in Duitsland en Frankrijk, en de lange, moeilijke weg die de grote haringen af moeten leggen om van de zee naar hun paaigebieden in de rivieren te komen.
In unieke opnames wordt de kweek van elften in Frankrijk getoond. De film is zonder voorkennis goed te begrijpen en dient om de doelen van dit internationale project dichterbij geïnteresseerde burgers te brengen. Een Engelse en Franse versie van deze film komt uiterlijk midden november uit.
U kunt deze film gratis bij het management des LifeProject bestellen!
Meer dan 115.000 bezoekers van de Aquazoo Düsseldorf bezichtigden van mei tot augustus 2007 de speciale tentoonstelling van het EU -project.
Op prachtig geïllustreerde borden werden de aspecten van het project uitgelegd en over het bijzondere leven van deze trekvis verteld. Interessante museumstukken zoals bijv. elfteitjes, larven en jonge vissen, of speciaal elftaas voor de hengelsport maakten de tentoonstelling compleet.
Extra aandacht werd besteden aan de historische betekenis van de elft voor Düsseldorf en de Beneden-Rijn. Nog geen 100 jaar gelden werden de dieren hier ieder jaar met duizenden tegelijk gevangen en in brouwerijen op het menu gezet.
Foto boven: Speciale tentoonstelling van het EU -project elft in de Aquazoo te Düsseldorf. [ Foto groter ]
Foto beneden: De dieren werden met duizenden tegelijk gevangen en in brouwerijen op het menu gezet. [ Foto groterr ]
Het startschot voor een vierjarig herintroductieprogramma van de elft in de Rijn werd gegeven op woensdag 6 juni in Düsseldorf. De districtspresident Helmut Diegel opende om drie uur het symposium, waarbij alle partners van het project in de Aquazoo, Kaiserwerthstraße 380, samenkwamen. Naast de deelstaatinstantie voor natuur, milieu en consumentenbelangen in Noordrijn-Westfalen, vertegenwoordigd door de Afdeling Visserijecologie te Aalbaum, waren onder andere de volgende partners aanwezig: het Rheinische Fischereiverband van 1880, de Rheinfischereigenossenschaft, het MUNLVen de HIT-Stichting die voor de uitvoer van het project verantwoordelijk is.
Naast de districtspresident Diegel spraken Dr. Elmar Finke (Aquazoo), ), dr. Heiner Klinger (LANUV), Walter Sollbach (bestuurslid van de Stichting Wasserlauf), dr. Peter Beeck (projectmanager, Stichting Wasserlauf), dr. Hartwig Schulze-Wiehenbrauck (visserij-adviseur van de MUNLV) en Ingrid Rudolph (afdeling Natuur en Biologische Diversiteit van de MUNLV).
De uitvoering van het project ziet er als volgt uit: in de Franse rivieren, de Garonne en de Dardogne, worden de vissen gevangen die voor de toekomstige elftpopulatie in de Rijn moeten zorgen. Tijdens het symposium zullen experts uit de VS en Frankrijk over hun ervaringen met bestaande soortgelijke programma's spreken.
Foto boven: Het projectbegeleidende team von hetLife Project [ Foto groter ]
Foto: Elft-symposium in Düsseldorf [Afbeelding vergroten] [ Foto groter ]
Foto beneden: De districtspresident Helmut Diegel opent het symposium [ Foto groter ]
Natuurwetenschappelijke Workshops op het ecologische Rijnstation / bootshuis van de Universiteit Keulen
27 mei 2007 Vissen in de Rijn - elft (Alosa alosa)
Docenten: dr. Peter Beeck / dr. Armin Kureck
Deelnemende scholen: Hauptschule Albermannstraße
Duur: 9:30 - 12:00 uur
Tijdens deze workshop kregen de leerlingen die daar interesse in hadden actuele informatie over de vissen van de Rijn.
Dr. Dr. Beeck wist de complexe materie duidelijk en spannend aan het jonge publiek over te brengen. Hij sprak met name over vissoorten die in het kader van het trekvisprogramma van NRW in de Rijn worden geherintroduceerd. Behalve afbeeldingen en videoclips had hij ook didactisch materiaal meegenomen.
Hij gaf vooral uitleg over een nieuwe internationale project voor de herintroductie van de elft in de Rijn, dat nu van start is gegaan met Life-subsidie van de EUDr. Beeck heeft het project, dat nu door hem als medewerker van de Stichting Wasserlauf wordt begeleid, vroeger op het bootshuis van de Universiteit Keulen met voorstudies voorbereid. Het doel is een zichzelf instandhoudende populatie van elften in de Rijn op te zetten en daartoe een doelgerichte ontwikkeling van het oppervlaktewater van delta tot barbeelzone te realiseren.
Foto: De scholieren van Hauptschule Albermannstraße houden samen met dr. Beeck de vlag met het nieuwe LIFE-logo van het elftproject omhoog op het bootshuis van de universiteit Keulen. [ Foto groter ]
Tijdens de jacht- en visserijbeurs Jagd und Hund werd het LIFE Project gepresenteerd op het nieuw vormgegeven presentatiebord bij de stand van de visserijvereniging NRW.
Foto: Milieuminister Eckhard Uhlenberg feliciteert dr. Beeck (projectmanagement, Stichting Wasserlauf) met de succesvolle start van het Life Project. [ Foto groter ]
Met ondersteuning van de Europese Unie begon in januari 2007 een LIFE-project met als doel de herintroductie van de elft in de Rijn. Uit 229 Europese projectvoorstellen werd het elftproject als één van slechts 61 projecten voor subsidie uitgekozen en voor 50% medegefinancierd door de EU. Het project valt onder de verantwoordelijkheid van de deelstaatinstantie voor natuur, milieu en consumentenbelangen in Noordrijn-Westfalen, afdeling 26, en loopt tot eind 2010. Het project heeft een budget van ongeveer 1 miljoen euro. Naast het bondsland Noordrijn-Westfalen zijn verder betrokken bij de financiering van het project: de HIT-Umweltstiftung, de Rheinfischereigenossenschaft NRW, het Ministerie van Milieu van Hessen, Sportvisserij Nederland en onderzoekspartners in Frankrijk.
Het project heeft de herintroductie van deze ooit veelvoorkomende Rijnvis tot doel. Om zich voort te planten zwom de grote haringsoort vroeger met wel honderdduizenden tegelijk honderden kilometer stroomopwaarts. Hij voorzag daarbij de beroepsvissers langs de Rijn in hun onderhoud. De elft wordt 70 cm groot en weegt drie tot vier kg. Aan het begin van de twintigste eeuw stortte de visstand in het Rijngebied in. Vervuiling van het water, overbevissing en het ombouwen van de Rijn tot een scheepvaartroute waren hiervan de oorzaak. Vandaag de dag wordt de elft nog maar zelden in de Rijn aangetroffen en een grote elftpopulatie vindt men alleen maar nog in Frankrijk. Een wetenschappelijk onderbouwd project ondersteund nu de stapsgewijze terugkeer van deze bijzondere vissoort. Vijf miljoen elftlarven zullen in de komende jaren in de Rijn worden uitgezet. De vissen worden in Frankrijk gekweekt en gemarkeerd uitgezet in de Rijn zodat het succes van de maatregelen kan worden nagegaan. De Stichting Wasserlauf neemt de vaktechnische coördinatie van het project op zich en heeft daarvoor de ervaren elftexpert dr.Peter Beeck aangesteld. Dr. Beeck houdt kantoor in de Aquazoo Düsseldorf.
Foto: Projectlogo [ Foto groter ]
